Aneta Michałowska

Psychoterapia to nie tylko rozmowa. To spotkanie dwóch światów – często bardzo różnych, jeśli po jednej stronie jest dorosły, a po drugiej dziecko. Choć terapia poznawczo-behawioralna (CBT) opiera się na wspólnych założeniach, sposób jej prowadzenia musi uwzględniać to, w którym miejscu rozwojowym znajduje się pacjent. Bo czym innym jest rozmowa z dorosłym, który potrafi nazwać swoje emocje, a czym innym wspólna zabawa z dzieckiem, które dopiero uczy się rozpoznawać, co właściwie czuje.

Dziś zapraszam Cię do przyjrzenia się temu, jak wygląda CBT dla dzieci i dorosłych – co je łączy, a co zdecydowanie różni. Jeśli rozważasz terapię dla siebie albo swojego dziecka – ten tekst pomoże Ci lepiej zrozumieć, na czym polega to podejście i czego możesz się spodziewać.

Jeśli chcesz się zapisać na psychoterapię, zajrzyj tutaj

Podstawa wspólna: czym jest terapia CBT?

Zacznijmy od fundamentu. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) to metoda, która zakłada, że nasze myśli, emocje i zachowania są ze sobą ściśle powiązane. Uczy, jak rozpoznawać i modyfikować te myśli oraz reakcje, które utrudniają nam codzienne funkcjonowanie.

CBT jest podejściem:

• zorientowanym na cel,

• konkretnym i strukturalnym,

• nastawionym na aktywne uczestnictwo pacjenta,

• skutecznym w leczeniu m.in. lęków, depresji, trudności emocjonalnych i behawioralnych.

Ale w praktyce… terapia z osobą dorosłą wygląda zupełnie inaczej niż z dzieckiem.

Rozwój poznawczy i techniki – czyli jak myślimy i jak się uczymy

Dorośli zazwyczaj mają rozwinięte umiejętności analizy, myślenia przyczynowo-skutkowego i snucia refleksji. To pozwala pracować z nimi przy użyciu bardziej złożonych narzędzi – takich jak dzienniki myśli, kwestionowanie przekonań czy analiza błędów poznawczych.

Dzieci, szczególnie młodsze, nie zawsze potrafią wyciągać takie wnioski. Dlatego techniki CBT dla dzieci są prostsze, obrazowe, często oparte na skojarzeniach lub zabawie. Zamiast długiego analizowania myśli dziecko może nauczyć się powtarzać zdanie: „Poradzę sobie” albo „Nie jestem sam”. To proste, ale bardzo skuteczne.

Formy pracy – rozmowa kontra zabawa

Z dorosłym pacjentem pracujemy głównie w oparciu o rozmowę. To czas na refleksję, analizę problemów, ustalanie celów i wspólne poszukiwanie rozwiązań. Terapeuta zadaje pytania, pacjent opowiada – razem układamy całość jak puzzle.

Z dzieckiem ta rozmowa może być… niemożliwa. Dlatego do pracy włączamy:

• rysowanie emocji,

• zabawę lalkami czy pacynkami,

• tworzenie historii o „kimś, kto czuje podobnie”,

• bajki terapeutyczne.

To narzędzia, które pozwalają dziecku wyrazić siebie – bez presji, bez wstydu i w bezpiecznej przestrzeni.

Rola rodziców – obecni czy w tle?

Dorośli zazwyczaj uczestniczą w terapii samodzielnie. To ich przestrzeń, ich czas na pracę nad sobą.

W przypadku dzieci obecność rodziców jest często kluczowa. To oni:

• pomagają wdrażać techniki CBT w domu,

• współpracują z terapeutą,

• wspierają dziecko między sesjami.

Często spotkania obejmują nie tylko pracę z dzieckiem, ale też rozmowy z opiekunami – bo zmiana wymaga zaangażowania całego systemu rodzinnego.

Dostosowanie do wieku – terapia szyta na miarę

CBT nie jest sztywnym schematem. To podejście, które musi być dostosowane do etapu rozwoju pacjenta.

Dorośli lepiej rozumieją zależności między myślami a emocjami, potrafią samodzielnie monitorować swoje reakcje. Dzieci dopiero się tego uczą – dlatego terapia skupia się u nich raczej na nazwaniu emocji, rozpoznaniu ich w ciele oraz ćwiczeniu konkretnych reakcji na trudne sytuacje.

To trochę jak nauka nowego języka – tylko że tym językiem są własne uczucia i sposoby radzenia sobie z nimi.

Jakie umiejętności wspiera CBT u dzieci, a jakie u dorosłych?

U dorosłych CBT rozwija:

• samoświadomość,

• umiejętność realistycznego myślenia,

• zdolność do skuteczniejszej regulacji emocji,

• umiejętność dostrzegania i zmiany destrukcyjnych nawyków.

U dzieci skupia się na:

• nauce rozpoznawania emocji,

• budowaniu poczucia sprawczości („mogę sobie poradzić”),

• wzmacnianiu poczucia bezpieczeństwa i kompetencji,

• reagowaniu w zdrowy sposób na stresujące sytuacje.

CBT – jedno podejście, wiele ścieżek

Terapia poznawczo-behawioralna dla dorosłych i dzieci bazuje na tych samych wartościach: zrozumieniu siebie, pracy z myślami i emocjami oraz zmianie, która prowadzi do większego spokoju i dobrostanu. Ale droga do tego celu wygląda inaczej – w zależności od wieku, etapu życia, możliwości poznawczych i emocjonalnych.

Jeśli jesteś dorosłą osobą, która szuka wsparcia – CBT pomoże Ci zrozumieć swoje schematy postępowania lub myślenia i nauczy Cię, jak się z nimi obchodzić. Jeśli jesteś rodzicem dziecka, które przeżywa trudności – wiedz, że to nie jest „zbyt wcześnie” na rozpoczęcie pracy. Dostosowana terapia może być ogromnym wsparciem w rozwoju i budowaniu odporności psychicznej Twojego dziecka.

Zostań częścią mojej społeczności online

Social media

aneta.michalowska1979@gmail.com
604 284 035
ul. Narutowicza 36, Kutno

ul. Adwentowicza 9/14, Łódź